Fysiotherapie bij kaak gerelateerde klachten is zinvol bij klachten die te maken hebben met het niet goed functioneren van spieren en gewrichten in het hoofd, het halsgebied en het kauwstelsel.
Onder kaakklachten verstaan we alle klachten die te maken hebben met het niet goed functioneren van het kauwstelsel. Dit wordt ook wel temporomandibulaire dysfunctie genoemd, of kortweg TMD, dit is de meest voorkomende klachten bij de fysiotherapeut.
Om welke klachten gaat het?
Als er iets mis is met één van de delen van het kauwstelsel kan dit klachten veroorzaken. De meest voorkomende klachten bij kaak-gewrichtsproblemen zijn:
- Pijn of vermoeidheid van de kauwspieren;
- Het niet goed kunnen openen of sluiten van de mond;
- Pijn rond het kaakgewricht (vóór het oor);
- Knappende of krakende kaakgewrichten;
- Pijnlijke tanden en/of kiezen en abnormale slijtage van het gebit;
- Oorpijn
- Hoofdpijn en nekpijn kunnen ook een relatie hebben met TMD
Waardoor ontstaan kaakklachten?
Kaakproblemen kunnen ontstaan door overbelasting van de kauwspieren door klemmen, knarsen, nagelbijten, lipbijten, wangbijten, kauwgom kauwen, penbijten of tongpersen tegen tanden of gehemelte. Uw kaakproblemen kunnen echter ook te maken hebben met problemen vanuit het kaakgewricht. Het kaakgewricht bevat een kraakbeenschijf, vergelijkbaar met de meniscus in de knie (discus) die verschoven kan zijn (waardoor er geluiden ontstaan) of die het gewricht doet blokkeren. Dit kan leiden tot een beperkte mondopening.
Verder kunnen kaakproblemen het gevolg zijn van gebitsproblemen, of ontstaan na kaak-hoofd-hals operaties, een ongeval of bij tumoren in het hoofdhals gebied. Aangezichtspijn of een facialisparese kan ook een oorzaak zijn.
Soms speelt stress een rol of zijn er andere lichamelijke aandoeningen. Denk maar aan “doorbijten” en “verbijten” en “kiezen op elkaar” in moeilijke situaties.
Wat kan de fysiotherapeut bij kaakklachten doen?
De fysiotherapeutische behandeling voor de kaak bestaat onder andere uit instructies hoe u de mond goed kunt gebruiken en ontspannen. Vaak krijgt u oefeningen voor thuis en leert u om zelf pijnlijke kauwspieren te masseren. Verder bekijkt de fysiotherapeut of er een verband is tussen bijvoorbeeld nekklachten en TMD.
Hieronder staan de verschillende fasen van een behandeling in volgorde beschreven:
- Uitleg over het normale functioneren en het gebruik van het kauwstelsel;
- Adviezen voor een juist gebruik van het kauwstelsel, met zo nodig leefregels;
- Aandacht voor de dagelijkse mondbeweging, zoals eten, gapen en tandenpoetsen;
- Het afleren van bepaalde gewoontes die tot overbelasting van het kauwstelsel leiden, zoals het klemmen van de kiezen op elkaar, het tongpersen, tandenknarsen, etc.;
- Zelfmassage ter ontspanning van de kauwspieren en het vergroten van de mondopening;
- Oefentherapie ter verbetering van de functie van het kauwstelsel; ontspanningsoefeningen, ademhalingsoefeningen;
- Biofeedback (door middel van een apparaat wordt de spierspanning zichtbaar en/of hoorbaar gemaakt);
- Elektrotherapie, lasertherapie of ultrageluid.
Goed om te weten
Kaakproblemen zijn doorgaans goed op te lossen; uw eigen medewerking en inzet is het allerbelangrijkste. Succes is alleen mogelijk als u de gegeven adviezen en instructies zorgvuldig naleeft en de oefeningen regelmatig doet.
Soms is het wenselijk dat een gecombineerde behandeling plaatsvindt met bijvoorbeeld een kaakchirurg, een gespecialiseerde tandarts, een psycholoog of logopedist en de fysiotherapeut.